EFQM چیست؟
معیار های مدل EFQM :
عوامل دخیل در مدل سرآمدی EFQM را در دو حوزه بررسی می کنند: • توانمند سازها • نتایج
حوزه توانمند سازها شامل 5 معیار است که بیان کننده اجزا تشکیل دهنده یک ساز مان و چگونگی تعامل آنها با هم است. حوزه نتا یج نیز شامل 4 معیار است که دستاوردهای حاصل از عملکرد ساز مان را تشکیل می دهند. این فاکتورها را در جدول زیر می بینید :
توانمندسازها(Enablers):
نتا یج (Results):
رهبری(Leadership)
نتا یج کارکنان(People Results):
کارکنان(People)
نتا یج مشتری(Customer Results):
خط مشی و استراتژی
(Policy & strategy)
نتا یج جامعه(Society Results) :
شراکت ها و منابع
(Partnership & Resources)
نتا یج کلیدی عملکرد
(Key Performance Results)
فر آیند ها Processes) (
همانطور که گفتیم مدل EFQM سعی می کند عملکرد سازمان ها را به عدد تبدیل کند . اکنون می خواهیم ببینیم این عدد چگونه محاسبه می شود. این امتیاز از 1000 در نظر گرفته می شود، به عبارت دیگر امتیاز سازمانهای متقاضی از 1000 محاسبه شده و سازمان های سرآمد معرفی می شوند که در حال حاضر بیشترین امتیاز متعلق به شرکت " نوکیا" است که 750 امتیاز کسب کرده ، درایران نیز" فولاد مبارکه" در سال 83 موفق به کسب 330 امتیاز شده است . در محاسبه امتیاز یک سازمان هر کدام از فاکتور های فوق ، تا ثیر مخصوص به خود را دارند .
لازم به ذکر است نحوه بیان تقسیم بندی این امتیازهادر کتب مختلف به دو صورت آمده ، گاهی آنها را به صورت در صد بیان کرده اند و گاهی مستقیما عدد مربوط به هر بخش ذکر شده. در ادامه سهم هر کدام از عوامل به تفکیک مشخص شده:
توانمندسازها :50% نتا یج:50%
رهبری :10% نتا یج کارکنان:9%
کارکنان:9% نتا یج مشتری:20%
خط مشی و استراتژی:8% نتا یج جامعه :9%
شراکت ها و منابع:9% نتا یج کلیدی عملکرد:15%
فر آیند ها:14%
یعنی از1000 امتیاز ،100 امتیاز مربوط به حوزه رهبری است ، 90 امتیاز مربوط به کارکنان ، 90 امتیاز مربوط به نتایج کارکنان و الی آخر.همان طور که می بینید بیشترین سهم امتیاز یا به عبارتی مهمترین عوامل در کسب امتیاز، نتایج مشتری200 امتیاز و کارکنان و نتایج آنان 180 امتیاز است. هر کدام از معیارهای فوق ، خود شامل چندین زیر معیار هستند که در این جا از ذکر عنوان آنها خودداری کرده و تنها به موضوع قابل توجهی در باره حوزه های نتایج کارکنان ، نتایج مشتری ونتایج جامعه می پردازیم.
هر کدام از این حوزه ها شامل دو زیر معیار هستند: نتایج ادراکی(برداشت ها ، معیار ها و نتایج مستقیم ) و نتا یج یا معیار های عملکردی . نتایج عملکردی آمار و ارقامی است که همیشه به عنوان گزارش عملکرد از طرف سازمان ارائه می شود اما نتایج ادراکی متعلق به درک و استنباط جامعه ، مشتریان و کارکنان از کار دستگاه است و حاکی از رضایت یا عدم رضایت دیگران است. به طور مثا ل هر ساله ارقامی به عنوان پیشرفت شاخص های اقتصادی اعلام می شود (نتا یج عملکردی) ولی کل مردم و جامعه پیشرفت را به اندازه آمار اعلام شده احساس نمی کنند(نتا یج ادراکی) . نکته قابل توجه این است که در محاسبه امتیاز این حوزه ها نتایج ادراکی مهمتر از نتایج عملکردی هستند ، یعنی مهمتر از اینکه آمار چه می گویند این است که کارکنان ، مشتریان، مردم، جامعه وشرکای تجاری (پیمانکاران) چند در صد از عملکرد ساز مان راضی هستند.
نتیجه گیری:
ساز مان سر آمد از افراد سر آمد تشکیل شده است و حیات آن وابسته به وجود افراد متعالی خواه است. شاید یکی از بزرگ ترین موانع و مشکلات بر سر راه رشد و تعالی ساز مان ها و نهادهای ایرانی این است که متاسفانه تعداد زیادی از ما حتی در زندگی فردی و شخصی خود نیز تعالی جو نیستیم. به راستی چند در صد از ما روحیه ای مشارکت جو داریم ؟ در چه سطحی از خود شکوفایی و آرمان خواهی هستیم ؟ آیا اصلاً کیفیت کار برایمان مهم است ؟ . غالباً دیده می شود در ادارات و سازمانها از لحاظ کمّی کار زیادی انجام می شود اما این همه کار تاثیر کوچکی در رشد و تعالی سازمانی دارد. آیا در چنین شرایطی می توان مدل هایی مثل EFQM را پیاده کرد و حتی به فرض چنین اتفاقی آیا پیاده سازی ظاهری آن دردی را درمان خواهد کرد؟ به اعتقاد بنده تازمانی که بهبود خواهی ، حرکت رو به رشد ، احساس نیاز به یاد گیری مستمر و فعال بودن به جای منفعل بودن بر اندیشه و ذهنیت تک تک ما مخصوصاً مدیران و رهبران حاکم نشود کاری از پیش نخواهیم برد. به امید روزی که تعالی خواهی جزئی ازاندیشه و تفکرهر ایرانی باشد وسازمان _ها ی خصوصی ودولتی ایرانی همگی سازمان هایی سرآمد باشند.
منابع :
1 - راهنمای گام به گام سرآمدی سازمانی بر اساس مدل هایEFQM/INQA : دکترحیدر امیران 2 - تعالی عملکرد بر اساس مدل EFQM : دکتر منوچهر نجمی و امیر کیوان طیبی
معرفی سایت برای کسب اطلاعات بیشتر: www.EFQM.org www.iranaward.org